Zapraszam na kolejną listę pięciu wartych uwagi opowiadań, których akcja została osadzona w fantastycznych realiach. Część pierwszą możecie znaleźć tutaj, a część drugą tutaj.
Neil Gaiman – Studium w szmaragdzie (2003)
Połączenie motywów znanych z opowiadań H.P. Lovecrafta i Arthura Conan Doyle’a? Pomysł wyjątkowo ciekawy. Rok 1882, od kilkuset lat Przedwieczni rządzą ludzkością. Tymczasem weteran wojenny wynajmuje mieszkanie na Baker Street razem z ekscentrycznym, ale bardzo bystrym detektywem, który ma za zadanie rozwikłać zagadkę tajemniczego zabójstwa członka rodziny królewskiej. W sprawę wydaje się być zamieszany ruch oporu, marzący o wyzwoleniu ludzi i pokonaniu obcego reżimu.
Studium w szmaragdzie zostało uhonorowane nagrodą Hugo za najlepsze opowiadanie (2004). W 2013 roku powstała oparta na nim gra planszowa.
Dostępne w: po angielsku na stronie Gaimana, po polsku w Nowej Fantastyce (04/2006) i zbiorze opowiadań Rzeczy ulotne: Cuda i zmyślenia (2006, wydawnictwo MAG).
Isaac Asimov – Nastanie nocy (1941)
Planeta Lagaza znajduje się układzie składającym się z sześciu gwiazd. Te jednak jeden po drugim gasną, co według naukowców doprowadzi do upadku tamtejszej cywilizacji – ludzie od wieków przyzwyczajeni do nadmiaru światła nie będą w stanie funkcjonować w ciemnościach. Zespół badawczy nie może ze swoim odkryciem przebić się do świadomości publicznej – uczeni są uważani za szarlatanów, nie pomaga im zresztą fakt, że w apokalipsę wierzy tylko lokalna sekta religijna.
Nastanie nocy może być nieco męczące – choć historia nie jest ani długa, ani szczególnie skomplikowana, to jednak należy ona do nurtu twardej, „staroszkolnej” fantastyki. W 1990 roku Asimov wraz z Robertem Silverbergiem przekształcili opowiadanie w pełnoprawną powieść.
Dostępne w: jako powieść Nastanie nocy (1993, wyd. Amber). Jako opowiadanie – po angielsku tutaj, po polsku w zbiorach opowiadań Kryształowy sześcian Wenus (1966, wyd. Iskry) i Droga do science fiction (1986, wyd. Alfa).
Octavia Butler – Speech Sounds (1983)
Ludzie nagle zaczęli tracić zdolności komunikacyjne. Nikt nie wie, co powoduje tajemniczą chorobę, ale pandemia powoduje zanik zdolności mówienia i pisania u większości populacji. Do tego pojawia się problem z kontrolowaniem emocji, zwłaszcza tych negatywnych, co cały czas owocuje aktami przemocy. Świat staje się niebezpiecznym miejscem.
W tym chaosie Valerie Rye chce odnaleźć ostatnich żyjących krewnych. Wsiada do jednego z niewielu wciąż działających autobusów, ale w pojeździe szybko wybucha niebezpieczna bójka. Zrezygnowana kobieta postanawia resztę trasy pokonać pieszo. Samochodem podjeżdża do niej tajemniczy Obsidian, który oferuje podwózkę.
Dość nietypowe, ale bardzo sugestywne post-apo. Nagroda Hugo za najlepsze opowiadanie (1984).
Dostępne w oryginale tutaj, nigdy nie zostało wydane w Polsce.
E.M. Forster – The Machine Stops (1909)
Życie ludzi zaczęła kontrolować wszechpotężna Maszyna, czczona jak bóstwo. Społeczeństwo straciło wiele ze swojej niezależności i samowystarczalności – nie dość, że Maszyna wpływa na ogromną część ich codziennego życia, to jeszcze musieli opuścić powierzchnię ziemi i na nowo zbudować cywilizację w podziemiach: powietrze jest zabójcze, a wydostać się na powierzchnię można tylko za specjalnym pozwoleniem i przy pomocy odpowiedniej aparatury. Technologia zaczyna odgrywać coraz większą rolę (a Forster, z wizjonerskim talentem, wymyśla odpowiednik e-maila i Skype’a), aż w końcu Maszyna ogarnia wszystko.
The Machine Stops przedstawia relację dwojga bohaterów, matki i syna, którzy reprezentują odmienne postawy życiowe wobec Maszyny. Czy jest bóstwem, czy przekleństwem? Kłótnia światopoglądowa stanowi pretekst do zadania pytań o naturę życia, społeczeństwa i człowieczeństwa – a wszystko to w katastroficznym momencie, kiedy Maszyna, jak głosi tytuł, przestaje działać. W 1909 roku, a więc na długo przed powstaniem Internetu, Forster opisuje dystopijny, niepokojący obraz, który wydaje się zadziwiająco współczesny: The Machine Stops w złowróżbny sposób ukazuje, co się z nami dzieje, kiedy nagle nie ma WiFi.
Dostępne w oryginale tutaj, po polsku w zbiorze opowiadań Droga do science fiction: od Wellsa do Heinleina (1986, wyd. Alfa).
Łukasz Orbitowski – Angelus ® (2006)
Dwaj koledzy zakładają firmę, która zajmuje się dostarczaniem złych wiadomości. Biznes idzie całkiem nieźle, tymczasem pewnego dnia pracownicy Angelusa dostają pozornie proste zlecenie warte kilkadziesiąt tysięcy. Wystarczy dostarczyć walizkę pod wskazany adres. Problem w tym, że zawartość nesesera stanowi… odcięta ręka, a zleceniodawcą jest jej były już właściciel. Firma niechętnie, ale jednak przyjmuje ofertę.
Miejska fantastyka pełna alkoholu, papierosów, przekleństw i niewyjaśnionych spraw.
Dostępne w zbiorze opowiadań Wigilijne psy (2006, wyd. Editio).
Współautorką tekstu jest Katarzyna Piękoś.
Obrazek na górze tekstu to screenshot z filmu Nightfall (2000, reż. Gwineth Gibby), opartego o wspomniane w artykule opowiadanie Asimova. Źródło: Rotten Tomatoes.
